Wees een ellenlange procedure te snel af - kies voor bemiddeling. Het wat, hoe en waarom van bemiddeling

Gerechtelijke procedures kunnen tijdrovend, energievretend en kostelijk zijn. Ze geven vaak een uitkomst die veel optimaler had kunnen zijn, mochten partijen samen tot een oplossing zijn gekomen. Alternatieve geschillenbeslechtingsmethodes, zoals bemiddeling, winnen aan belang en zijn niet meer weg te denken in huidige maatschappij. We leven immers in een samenleving waar snelheid troef is en de (te grote) werklast van Justitie maakt dat dossiers niet steeds met de nodige accuraatheid en precisie kunnen worden behandeld.  

Wat is nu net bemiddeling, hoe wordt een bemiddeling opgestart en waarom zou men voor bemiddeling kiezen?

Wat is bemiddeling?

Bemiddeling is een alternatieve geschillenbeslechtingsmethode waarbij partijen pogen om samen en onder begeleiding van een bemiddelaar een einde te maken aan een tussen hun gerezen geschil.

De bemiddelaar is een onafhankelijke, onpartijdige en neutrale derde. De taak van de bemiddelaar is erop gericht om structuur te geven aan de gesprekken en de communicatie tussen partijen te faciliteren. Waar de communicatie spaak loopt, zal de bemiddelaar ingrijpen. Hij zal de barrières aanpakken die een deugdelijke communicatie tussen partijen verhinderen. De bemiddelaar zal geen oordeel vellen zoals een rechter zou doen. Het is de bedoeling dat partijen zelf, onder begeleiding van de bemiddelaar, tot een oplossing komen. De bemiddelaar heeft hierin enkel een faciliterende en begeleidende rol.

Bemiddeling is geheel vrijwillig. Dit wil zeggen dat elke partij, inclusief de bemiddelaar, te allen tijde kan besluiten om de bemiddeling te beëindigen, zonder dat dit de partij tot nadeel kan strekken.

Bemiddeling is daarenboven vertrouwelijk. De inhoud van de gesprekken en de documenten die tijdens de bemiddeling worden opgesteld, blijven tussen de bemiddelingsmuren. 

Indien partijen tot een akkoord komen, zal dit akkoord in een overeenkomst worden gegoten die tussen partijen geldt als wet. De overeenkomst kan desgevallend worden gehomologeerd door de rechter in een vonnis, zodat er een uitvoerbare titel is.

Hoe wordt een bemiddeling opgestart?

Het staat partijen steeds vrij om voor, tijdens of zelfs na een procedure een beroep te doen op een bemiddelaar. Indien alle partijen akkoord zijn om een bemiddeling op te starten, kunnen zij samen een bemiddelaar raadplegen. Zij kunnen ook aan een andere persoon de opdracht geven om een bemiddelaar aan te duiden.

Het wordt verdedigd om te kiezen voor een erkend bemiddelaar. Een erkend bemiddelaar heeft een erkende opleiding gevolgd en dient zich permanent bij te scholen. Hij dient te voldoen aan de voorwaarden van onafhankelijkheid, onpartijdigheid en neutraliteit en staat onder toezicht van de Federale Bemiddelingscommissie.

Op de website van de federale bemiddelingscommissie vindt men een lijst terug van erkende bemiddelaars en dit naargelang hun vakgebied, beroep, specialisatie, taal en plaats van vestiging (www.fbc-cfm.be). 

Daarnaast is het ook mogelijk dat de aanstelling van een bemiddelaar wordt bevolen door de rechtbank.

De rechter voor wie een zaak hangende is, kan op gezamenlijk verzoek van de partijen of op eigen initiatief maar met instemming van de partijen, een bemiddeling bevelen en dit tot zolang de zaak niet in beraad is genomen. De aanstelling van een bemiddelaar kan in elke stand van de procedure worden gevraagd, uitgezonderd in de procedure voor het Hof van Cassatie of voor de arrondissementsrechtbank.

Wanneer de rechter een verzoening tussen partijen mogelijk acht, kan de rechter ook op eigen initiatief of op verzoek van één van de partijen de aanstelling van een bemiddelaar bevelen. Enkel indien alle partijen zich hiertegen verzetten, kan de rechter geen bemiddeling opleggen.

De kantmelding dient te worden gemaakt dat partijen ook de bemiddeling die bevolen is door de rechter te allen tijde kunnen beëindigen. De voorwaarde van vrijwilligheid blijft bestaan, zowel bij een buitengerechtelijke als een gerechtelijke bemiddeling.

Waarom kiezen voor bemiddeling?

Wanneer een conflict escaleert, zien partijen vaak geen andere uitweg meer dan zich te wenden tot de rechtbank. Partijen zijn in dit stadium niet meer in de mogelijkheid om op een gepaste wijze met elkaar te communiceren en het geschil onderling op te lossen.

Bemiddeling kan een oplossing bieden omdat bemiddeling er net op gericht is om de communicatie tussen partijen opnieuw mogelijk te maken en de rust aan de tafel te laten wederkeren. Partijen worden aangespoord om enerzijds hun kant van het verhaal te vertellen en om anderzijds met een open vizier te luisteren naar het verhaal en de perceptie van de andere partij. Door de communicatie opnieuw op gang te trekken en dit onder begeleiding van een onafhankelijke derde, zullen partijen gehoord worden en zich erkend voelen. 

De kracht van communicatie treedt bij bemiddeling op de voorgrond. Partijen worden aangespoord om elkaar (opnieuw) te verstaan en om samen mogelijke oplossingen te exploreren.

Het feit dat men een bemiddelingsakkoord samen bereikt, maakt bovendien dat er wordt voorzien in een duurzame oplossing. De regeling zal vrijwel steeds vrijwillig worden uitgevoerd omdat partijen de oplossing van hun geschil zelf in handen hebben. Zij kunnen hun creativiteit laten spelen en een oplossing voorzien die het zuivere juridische vraagstuk overstijgt.

Een ander, niet te onderschatten, voordeel is de snelheid waarmee een oplossing kan worden bereikt. Een bemiddeling neemt normalerwijze maar enkele weken of maanden in beslag. De snelheid waarmede een bemiddeling kan worden afgerond, houdt aldus tevens een kostenbesparende factor in.

Tot slot zal het vertrouwelijke karakter van bemiddeling een open communicatie stimuleren en maken dat één en ander in alle discretie kan worden behandeld.

Kortom, communication is key. Soms zit er meer in een geschil dan de strijd om het gelijk.

Indien u meer informatie wenst over bemiddeling of een erkend bemiddelaar nodig hebt, kan u steeds terecht op ons kantoor.

Mr. Charlotte Philipsen heeft haar basis- en gespecialiseerde opleiding tot bemiddelaar in burgerlijke- en handelszaken gevolgd bij bMediation. Vervolgens heeft zij de specialisatie bemiddeling in familiale zaken gevolgd bij Mediv. Zij is sedert 1 september 2020 erkend als bemiddelaar in burgerlijke, handels- en familiale zaken.