Het nieuwe erfrecht

Het nieuwe erfrecht is een feit.

De wet werd op 20 juli 2017 met een ruime meerderheid in de Kamer aangenomen en op 1 september 2017 gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad.

Wat verandert er concreet?

Voor de kinderen:

° De kinderen hebben recht op een minimumdeel van de nalatenschap, i.e. de reserve. Het gevolg is dat u over een deel van uw goederen vrij kan ‘beschikken’ (beschikbaar deel) en over een ander deel niet (reservatair deel).  In het oude erfrecht was de hoegrootheid van de reserve afhankelijk van het aantal kinderen. In het nieuwe erfrecht wordt het beschikbare deel vergroot en de totale reserve van de kinderen bepaald op de helft van de nalatenschap, ongeacht het aantal kinderen dat tot de nalatenschap komt.

Een voorbeeld met drie kinderen:

° Indien het beschikbaar gedeelte is overschreden, kan worden gevorderd dat dit teveel terugkeert naar de erfgenamen met een reserve (de inkorting).  Onder de oude wetgeving gebeurde dit in principe in natura. Onder de nieuwe wetgeving zal de inkorting voortaan in waarde gebeuren waardoor de erfgenamen louter de waarde ten tijde van de schenking kunnen opeisen, maar niet de geschonken goederen zelf.

° Kinderen worden geacht gelijk te erven van hun ouders, tenzij expliciet anders werd bepaald. De schenkingen die zij tijdens het leven van hun ouders hebben gekregen dienen in rekening te worden gebracht (de inbreng). Op basis van de nieuwe wet dienen zij deze schenkingen voortaan ook louter in waarde in te brengen en niet meer in natura.

Voor de langstlevende echtgenoot/echtgenote:

° De langstlevende echtgenoot/echtgenote heeft ook een reserve, zij het wel in vruchtgebruik. De nieuwe wet heeft ook hier enkele aanpassingen doorgevoerd, o.a. met betrekking tot deze reserve en de regelingen van het vruchtgebruik indien er stiefkinderen zijn.

Voor de ouders

° Ouders blijven nog steeds wettelijke erfgenamen maar hebben onder het nieuwe erfrecht geen voorbehouden reserve meer. Indien de ouders behoeftig zijn op het ogenblik van het overlijden van hun kind, kunnen zij nog wel een onderhoudsbijdrage van de nalatenschap vorderen.

Waardering van schenkingen

° De nieuwe wet wijzigt de vroegere waarderingsmethodes van schenkingen in de vereffening en verdeling. Dit leidt er toe dat schenkingen van onroerende goederen en bijv. gelden, eenzelfde behandeling zullen krijgen bij de afhandeling van de nalatenschap.

Erfovereenkomsten:

° De nieuwe wet voorziet in een versoepeling van het verbod op erfovereenkomsten. Overeenkomsten tijdens het leven over toekomstige erfenissen zullen voortaan geldig zijn in zoverre strikte geldigheidsvoorwaarden worden nageleefd.

Tevens wordt de rechtsfiguur van de “globale erfovereenkomst” of “familiaal pact” ingevoerd.

De gevolgen van de wetswijziging voor u en uw familie:

Het nieuwe erfrecht is nog niet onmiddellijk van toepassing!

Het zal slechts worden toegepast op nalatenschappen van personen die overlijden na 1 september 2018, nl. 1 jaar na de publicatie van de wet in het Belgisch Staatsblad.

Indien u of uw familielid overlijdt vóór 1 september 2018, zullen alsnog de regels van het oude erfrecht worden toegepast. Indien u of uw familielid overlijdt ná 1 september 2018, zal het nieuwe erfrecht worden toegepast.

De wet voorziet echter enkele uitzonderingen op deze regel.

Zo blijven schenkingen die u vroeger heeft gedaan altijd rechtsgeldig bestaan onder het toepassingsgebied van het oude recht .

Indien u thans een schenking zou willen doen, kan u bovendien kiezen dat het oude erfrecht van toepassing blijft, ongeacht of u vóór of na 1 september 2018 zou overlijden. U kan deze rechtskeuze bovendien ook nog maken voor de schenkingen die u reeds in het verleden heeft gedaan.

Aangezien de nieuwe wet ingrijpende wijzigingen inhoudt, is het essentieel om te weten of uw erfenis zal worden behandeld met toepassing van het oude dan wel het nieuwe erfrecht.

Indien u vragen heeft over deze wetswijzigingen op uw nalatenschap of op deze van een familielid, aarzel dan niet om contact op te nemen met de werkgroep Familierecht – familiaal vermogensrecht.