Nieuw Gemeentewegendecreet in werking sedert 1 september 2019
/Op 1 september 2019 trad het decreet houdende de gemeentewegen (Gemeentewegendecreet) d.d. 3 mei 2019 (BS 12 augustus 2019) in werking. Met dit decreet werden enkele substantiële veranderingen doorgevoerd.
Het begrip “gemeenteweg” wordt ingevoerd en het aparte statuut voor buurtwegen vervalt. Elke gemeente is verplicht om een gemeentelijk wegenregister op te maken en een beslissing over een gemeenteweg wordt een volledige gemeentelijke aangelegenheid. De mogelijkheid van verjaring wordt in het decreet expliciet uitgesloten. Er kan een vergoeding voor waardevermindering uit hoofde van aanleg of verplaatsing van een gemeenteweg worden bekomen. Het wordt mogelijk gemaakt om de aanleg, wijziging, verplaatsing of opheffing van een gemeenteweg op te nemen in een omgevingsvergunningsaanvraag.
Er worden een aantal handhavingsclausules ingevoerd.
Gemeenteweg
Onder een gemeenteweg wordt verstaan: een openbare weg die onder het rechtstreekse en onmiddellijke beheer van de gemeente valt, ongeacht de eigenaar van de grond.
Het aparte statuut voor buurtwegen vervalt. De wet op de buurtwegen van 10 april 1841 wordt opgeheven.
Wegenregister
Elke gemeente is verplicht om een gemeentelijk wegenregister op te maken.
Gemeentelijke aangelegenheid
Een beslissing over een gemeenteweg wordt een volledige gemeentelijke aangelegenheid. De gemeenteraad heeft voortaan de uitsluitende bevoegdheid voor de aanleg, wijziging, verplaatsing en opheffing van alle gemeentewegen.
Bij beslissingen over wijzigingen van het gemeentelijk wegennet dient minimaal rekening te worden gehouden met de volgende 5 principes:
Wijzigingen van het gemeentelijk wegennet staan steeds ten dienste van het algemeen belang;
Een wijziging, verplaatsing of afschaffing van een gemeenteweg is een uitzonderingsmaatregel die afdoende wordt gemotiveerd;
De verkeersveiligheid en de ontsluiting van aangrenzende percelen worden steeds in acht genomen;
Wijzigingen aan het wegennet worden zo nodig beoordeeld in een gemeentegrensoverschrijdend perspectief;
Bij de afweging voor wijzigingen aan het wegennet wordt rekening gehouden met de actuele functie van de gemeenteweg, zonder daarbij de behoeften van de toekomstige generaties in het gedrang te brengen. Daarbij worden de ruimtelijke behoeften van de verschillende maatschappelijke activiteiten gelijktijdig tegen elkaar afgewogen
Beroepsmogelijkheid
In het decreet wordt een administratieve beroepsmogelijkheid voorzien bij de Vlaamse regering.
Geen verjaring
Het decreet bepaalt dat gemeentewegen kunnen niet verdwijnen door niet-gebruik.
Gemeentewegen kunnen aldus niet verkregen worden door verjaring wat aldus ook geldt voor de voorheen genoemde buurtwegen (thans gemeentewegen), waar artikel 12 van de Buurtwegenwet wel voorzag dat buurtwegen konden verjaren indien zijn niet meer dienden tot het openbaar gebruik.
Eenieder kan de gemeenteraad attenderen op een dertigjarig niet-gebruik als een dertigjarig gebruik.
Vergoeding voor waardevermindering of waarde vermeerdering
De aanleg, wijziging, verplaatsing of opheffing van een gemeenteweg geeft aanleiding tot een waardevermindering of waardevermeerdering van de gronden waarop de gemeenteweg gelegen is en waarvoor een vergoeding kan worden bekomen.
Omgevingsvergunning
Het wordt mogelijk gemaakt om de aanleg, wijziging, verplaatsing of opheffing van een gemeenteweg op te nemen in een omgevingsvergunningsaanvraag voor stedenbouwkundige handelingen / verkavelen van gronden, voor zover die wijziging past in het kader van de realisatie van de bestemming van de gronden.
Het aanvraagdossier dient een ontwerp van rooilijnplan te bevatten dan wel een grafisch plan met aanduiding van de op te heffen rooilijn.
Er wordt in het Gemeentedecreet voorzien dat als de bevoegde vergunningverlenende overheid geen beslissing kan nemen binnen de vastgestelde of in voorkomend geval verlengde termijn doordat de gemeenteraad geen beslissing heeft genomen over de aanleg, wijziging, verplaatsing of opheffing van de gemeenteweg, de gemeente aan de aanvrager van de vergunning een éénmalige vergoeding van € 5.000,00 verschuldigd is.
Een gemeentelijk rooilijnplan, de wijziging van een gemeentelijk rooilijnplan of de opheffing van een gemeenteweg kan ook worden opgenomen in een ruimtelijk uitvoeringsplan of in het herkenbare onderdeel van een projectbesluit dat geld als ruimtelijk uitvoeringsplan.
Handhaving
Het is verboden:
Een gemeenteweg te wijzigen, te verplaatsen of op te heffen zonder voorafgaand akkoord van de gemeenteraad;
Een gemeenteweg volledig of gedeeltelijk in te nemen op een wijze die het gewone gebruiksrecht overstijgt;
De toegang tot een gemeenteweg of het gebruik en beheer ervan te belemmeren, te hinderen of onmogelijk te maken;
Op of in gemeentewegen werkzaamheden uit te voeren of gemeentewegen op welke wijze ook te beschadigen zonder voorafgaande toestemming van het college van burgemeester en schepenen of zijn gemachtigde.
Gemeenten kunnen overtredingen bestraffen met GAS-boetes, last tot herstel, bestuursdwang en dwangsom.
***
Indien u wordt geconfronteerd met een zaak van een gemeenteweg, kan u steeds terecht bij onze werkgroep Administratief recht – overheidsopdrachten – milieurecht – stedenbouw – ruimtelijke ordening.